Bir sistemdeki verilerin parçalara ayrılarak şifrelenmesi ve merkeziyetsiz ağlarda depolanması, dlt olarak ifade edilmektedir. Bu teknolojide işlemlerin yürütülmesi, yetkilendirilmesi ve onaylanması için herhangi bir otoriteye ihtiyaç duyulmaz. Sistemdeki ağ katılımcıları işlemleri bağımsız bir ortamda onaylar ve onaylanmış veriler şifrelenerek depolanır. Bu verilerin birden çok ağda bulunması bu teknolojinin özünü oluşturmaktadır.
DLT (Dağıtık Defter Teknolojisi) Nedir?
DLT mekanizmasında şifrelenerek parçalara ayrılan veriler, merkezi olmayan bir yapıda saklanmaktadır. Katılımcılar, yetkileri kapsamında verilere ulaşabilirler. Ulaştıkları verilerle ilgili güncelleme yapabilir ve veri doğrulama işlemlerine destek sağlayabilirler. Bu teknolojide veriler birden fazla noktada yer alır. Sistemin ağ katılımcıları kendi aralarında konsensüs kurarak işlemlerin yürümesini sağlarlar. Bu nedenle DLT mekanizmasında otoriteye veya yöneticiye gerek yoktur.
DLT teknolojisi, eşler arası (P2P) ağ sistemi üzerine kurulmuştur. Eşler arası denilirken bir cüzdan hesabından başka bir cüzdan hesabına işlem yapılması anlatılmaya çalışılmaktadır. İşte bu yapı ağın kurallarına bağlı olarak tüm kullanıcıların erişebileceği public (genel) özelliklere sahiptir. Ayrıca yetki sahibi kullanıcıların erişebileceği private (özel) özellikleri de bulunmaktadır.
Blok zincir sistemi DLT’nin bir üst katmanı olarak düşünülebilmekte. Cümleyi daha iyi açıklamak için ‘Dağıtık defter teknolojisi nedir?’ sorusunu sorarak açıklama yapalım: Blok zincir, DLT teknolojisinin mantığı üzerine inşa edilmiştir. Fakat tersi geçerli değildir. Çünkü her DLT mekanizmasında verilerin bloklar halinde depolanma mecburiyeti yoktur.
DLT teknolojisinin temelleri, Stornetta tarafından, 1991 ile 1997 yılları arasında yayımlanan makaleleri ile atılmıştır. İşlem verilerinin kayıt olduktan sonra bir daha değiştirilememesi geri dönüşü zor olan bir yapı oluşturmuştur. Bu yapı, sıralı bir referans kayıt şifreleme şeklinde sağlanmaktadır. DLT yapısı, bir kaydın yapıldığını ve kaydedildiği zamanın doğrulanmasını sağlayan özelliktedir.
DLT (Dağıtık Defter Teknolojisi) Nasıl Çalışır?
Distributed Ledger Technology teknolojisinin çalışma mantığını anlamak için veri taban sistemlerini anlatalım.
Merkezi Veri Tabanı: Merkezi yapılarda tüm veriler bir yerde saklanmaktadır. Çoğu sunucu çözümünde standart olarak sunulan merkezi veri tabanıdır. Bu sistemde her kullanıcı aynı merkezi bilgisayar ağına yönlendirilmekte. Tüm veriler tek bir noktada bulunduğundan sıkıntı olabilmekte. Böylece tek merkezde depolanan veriler korsan saldırılarına açık hale gelir.
Merkeziyetsiz Veri Tabanı: Merkezi veri tabanına göre daha verimli çalışan bir sistemdir. Veri içerikleri belirli bir süzgeçten geçirilip ilgili sunucuya aktarılmaktadır. Merkeziyetsiz veri tabanı yüksek işlem trafiğinin yaşandığı ağlarda tercih edilmektedir. Ayrıca kişileri ilgili sunucuya otomatik olarak yönlendiren bir çalışma sistemine sahiptir. Bu sisteme yapılacak olası hacklemede, hackerlar verilerin bütününe tek seferde erişemeyecekleri için merkezi sisteme göre daha güvenlidir.
Dağıtık Veri Tabanları: ‘Dağıtık defter teknolojisi nasıl çalışır?’ sorusunun cevabı şimdi daha iyi anlaşılacaktır. Dağıtık veri tabanı sisteminde, veriler parçalara ayrılır ve her parça farklı sunucuda tutulmaktadır. Kişiler hızlı bir şekilde veriye ulaşır. Bu modelde aynı anda çok fazla veri işlenebilmektedir. Merkezi veri tabanı modellerinde karşılaşılan sıkıntıların yaşanmaması için dağıtık veri tabanları modeli iyi bir çözümdür.
Ayrıca dağıtık veri tabanı yapısı sayesinde siber korsanların veri kaçırması olasılığını en aza indirmektedir. Siber korsanların verileri ele geçirebilmesi için aynı anda çoğu sunucu ve bilgisayarın ele geçirilmesi gerekmektedir. Sisteme katılan ağ katılımcılarının sayısı artıkça siber saldırıların başarısı zorlaşmaktadır.
Dağıtık veri tabanlarında olduğu gibi DLT teknolojisi, merkeziyetsiz bir yapıda olduğu için otorite olmadan çalışır. Bu sistemde yer alan verilere ulaşmak, güncellemek, arşivlemek ve doğrulamak için ağ katılımcılarının oluşturduğu konsensüs gereklidir.
DLT teknolojisinde, veriler şifrelenerek depolanır. Bu verilere sadece anahtar koduna sahip kullanıcılar ulaşabilmekte. DLT mekanizmasında merkezden uzakta depolanan veriler, parçalanmış şekilde pek çok noktada bulunmaktadır. Bu nedenle verilerin yok olması ve manipüle edilmesi mümkün değildir.
DLT’nin Avantajları ve Yenilikleri Nelerdir?
DLT teknolojisinin avantajları ve ‘dlt nedir?’ sorusunun cevapları aşağıda açıklanmıştır:
- DLT teknolojisinde, verilerin tek bir merkezde olmaması çok avantajlı bir durumdur. Verilerin ağda olan tüm düğümlerde depolanması, bilgisayar korsanlarının saldırılarına karşı savunma gücünü yüksek tutmaktadır. DLT sistemine bir saldırı uygulamak için dağıtılmış tüm veri kopyalarına saldırmak gerekmektedir.
- DLT, içeriği birden çok kullanıcı arasında paylaşılır. Bu paylaşılan içerik, karmaşık ve devasa işlemlerin yapıldığı sistemlerde bile kolayca izlenmekte.
- DLT teknolojisinde, kişiler gerçekleştirdikleri işlemlerde aracı kişilere ve kurumlara ihtiyaç duymazlar.
- Bu teknolojide yeni girişler yalnızca ek olarak kayıt altına alındıktan sonra önceki işlemlerle ilişkilendirilmekte. Bu sistemde veri bütünlüğünü koruyan girişler değiştirilmez.
- Kullanıcılar işlemleri istedikleri saatte güvenli ve hızlı bir şekilde yaparlar.
- Kullanıcıların işlemleri onaylandıktan sonra blok zincire işlenmekte. Yapılan bu işlemler geri döndürülemez ve kontrol altında tutulamaz.
DLT teknolojisinin yeni girişimlerin yönetişim, finansal sözleşme tasarımı, fon yaratması gibi konularda etkili ve önemli olacağı söylenmektedir. Yenilikçi bir iş fikri olan genç bir kişi olsun. Girişimin Azerbaycan’da olduğunu ve bu fikrin parlak olduğunu kabul eden yatırımcıların ABD, İngiltere, Fransa ve Kanada gibi ülkelerde olduğu farz edilsin.
Geleneksel ve merkeziyetçi bir sistemde uluslararası bir girişime yatırım yapmak çok risklidir. Çünkü projeye yatırım yapan kişilerin çalışmaları kontrol etmeleri çok maliyetlidir. Diyelim ki Azerbaycanlı genç girişimci kendisinden uzak olan bu yatırımcıları ikna etsin. Bu sefer, devletlerin kendi aralarındaki anlaşmalar ve sıkıntılar bu yatırımın sağlıklı bir şekilde ilerlemesine engel olacaktır. DLT sistemindeki yenilikler, şirketlerin gelecekteki para akışlarını güvenilir bir şekilde tutmalarını teorik olarak mümkün hale getirmektedir. Dağıtık defter teknolojisi sayesinde İngiltere’deki yatırımcı, Azerbaycan’daki girişimin satışlarının her birinin doğru şekilde kaydedildiğini ve satışların gerçekleştiğinden emin olabilmekte. Bu durumu kontrolünü neredeyse masrafsız şekilde yapar.
Bu post hakkında tartışma