Dapp Nedir? Herhangi bir kuruma veya kişiye bağlı olmadan çalışan merkeziyetsiz uygulamaya dapp denilmektedir. Decentralized application kelime grubunun kısaltılması olan bu uygulama, aracı olmadan, kullanıcı ile sağlayıcı arasında köprü kurmaktadır .Merkeziyetsiz uygulama, blok zinciri sisteminde ya da P2P bilgisayar sisteminde çalışan bir yazılımdır. Bu yazılım açık kaynaklı özelliktedir. Merkeziyetçi bir anlayışın aksine, üçüncü şahıslar herhangi bir işlem yapamazlar. Merkeziyetsiz uygulamada erişim, anonim şekilde sağlanarak, gizlilik ve veri sahipliliği sorunları çözülmektedir. Bu uygulamada aracı bulunmadığı için eşler arası ağ yani P2P olarak da ifade edilmektedir.
DAPP Nedir?
DAPP, “Merkezi Olmayan Uygulama” anlamına gelen bir kısaltmadır. DAPP’ler, merkezi sunucular yerine blok zinciri ağları üzerinde çalışan, akıllı sözleşme destekli dijital uygulamalardır. DAPP’ler, geleneksel uygulamalardan farklı olarak, herhangi bir merkezi otoriteye bağlı değildir. Bu, kullanıcıların verilerinin ve işlemlerinin kontrolünü kendi ellerine almalarını sağlar. DAPP’ler, daha şeffaf, güvenli ve verimli bir şekilde çalışabilirler.
DAPP’ler, oyun, finans, sosyal medya, sağlık ve eğitim gibi çeşitli alanlarda kullanılabilir.
DAPP’lerin Özellikleri
DAPP’lerin başlıca özellikleri şunlardır:
- Merkezi olmayan: DAPP’ler, herhangi bir merkezi otoriteye bağlı değildir. Bu, kullanıcıların verilerinin ve işlemlerinin kontrolünü kendi ellerine almalarını sağlar.
- Açık kaynaklı: DAPP’lerin kaynak kodu herkese açıktır. Bu, herhangi bir kullanıcının uygulamayı incelemesine ve geliştirmesine olanak tanır.
- Akıllı sözleşme destekli: DAPP’ler, akıllı sözleşmeler adı verilen kendi kendini uygulayan kodları kullanır. Bu, uygulamanın işlemlerinin otomatik olarak yürütülmesini sağlar.
DAPP’lerin Avantajları
DAPP’lerin başlıca avantajları şunlardır:
- Daha şeffaf: DAPP’ler, blok zinciri teknolojisi sayesinde daha şeffaftır. Bu, kullanıcıların verilerinin nasıl kullanıldığını ve işlemlerinin nasıl yürütüldüğünü görmesini sağlar.
- Daha güvenli: DAPP’ler, geleneksel uygulamalardan daha güvenlidir. Bu, blok zinciri teknolojisinin değişmez ve güvenli doğasından kaynaklanır.
- Daha verimli: DAPP’ler, geleneksel uygulamalardan daha verimlidir. Bu, merkezileştirilmiş bir yapıya sahip olmamalarından kaynaklanır.
Dapp Teknolojisini Anlamak: Dapp Neden Önemli?
Merkeziyetsiz uygulama geleneksel uygulamaya çok benzer fakat merkezi olmayan bir blockchain üzerinde çalışır. Bu sebeple merkeziyetsiz platformun geleneksele göre birçok avantajı bulunmaktadır.
- Merkeziyetsiz uygulama sanal para birimini depolamak ve daha sonra yatırımcılara teslim etmek için kullanılabilir. Bu durum geleneksel uygulamalarda yoktur.
- Blockchain sisteminde merkezi olmayan tüm uygulamalar birbiriyle uyumludur. Merkeziyetsiz uygulamalar birbirleriyle kolayca entegre olurlar. Prosedürler çok basittir.
- Merkeziyetsiz uygulamalar en güvenli platformu sağlamaktadır. Herhangi şüpheli bir etkinlik izlenip kısıtlanır.
- Merkeziyetsiz uygulama blockchain yüklendikten sonra kaldırılması çok zordur. Çünkü kullanıcının onayı gerekmektedir.
- Bu uygulamalar kullanıcılar tarafından yönetilirken, şeffaflık sağlanır. Depolanan veriler üzerindeki tüm kontroller paylaşılır.
- Merkeziyetsiz uygulamaların maliyeti azdır.
‘Dapp ne demek?’ sorusuna açıklık getirmeye devam edelim: Bu uygulama saldırılara karşı dirençli bir özelliğe sahiptir. Eğer ağdaki tüm bilgisayarlar başarısız olursa, bu uygulama başarısız olacaktır. Böyle bir ihtimal mümkün değildir. Merkeziyetsiz uygulama sansüre ve değişikliğe dayanıklıdır. Veri blockchain ağına eklendikten sonra kalıcı olarak korunacaktır.
Bu uygulamanın dezavantajlarından da bahsedelim: Merkeziyetsiz uygulamayı büyük bir aşamada ölçeklendirmek zordur. Çünkü tek bir nokta teması yoktur. Hata düzeltmek ve problem çözmek çok karmaşık işlemlerdir. KYC süreci olmadan işlem hızı azaldığı için işlem süresi artmış olur. Bu uygulama merkeziyetsiz olduğu için üçüncü taraf bilgilerine ihtiyaç olduğunda, üçüncü taraf uygulamalardan yoksundur.
Dapp Proje Örnekleri
Decentralized applications yani merkeziyetsiz uygulama projelerine örnekler verelim.
Cryptokitties, ETH ağında oluşturulan bir uygulamadır. Bu uygulamayı merkeziyetsiz sistemi daha iyi anlayabilmek için kullanmak iyi bir fikir olacaktır. Cryptokitties eğlenceli basit bir oyundur. Blok zincir tabanlı kittyleri satın almanız ve üretmeniz gerekmektedir. Daha sonra küçük kâr elde ederek, kedileri satmanızı sağlayan bir uygulamadır.
IPSE bir arama motoru olarak merkeziyetsiz uygulamalardan biridir. Açılımı ise Interplanetary Search Engine olarak ifade edilir. Gelecekte http yerini alabilecek potansiyeli yüksektir. Bu uygulamayı destekleyeneler web3.0 geldiğinde bu protokolün kullanılacağına inanmaktadır. IPSE, kullanıcıların gizliliğine çok önem vermektedir. Kayda değer verileri paylaşarak katkıda bulunan kullanıcılar, token kazabilmektedirler.
MakerDAO, ETH ağındaki en başarılı uygulamalardan biridir. Bu merkeziyetsiz uygulama stable coin çıkarmaktadır. Ayrıca borç verme gibi uygulamaları bulunmaktadır. MakerDAO kullanıcıları belirli bir miktarı platformda yatırır. Aynı miktarın kripto karşılığını alırlar. Bu uygulamanın diğer imkânları ödemeler, maliyeti düşük işlem ücretleri, değişmezlik ve şeffaflık olarak sıralanabilir.
Daha spesifik olarak maddeleme yapmak gerekirse şu şekilde maddeleyebiliriz:
- Oyun: Decentraland, Axie Infinity, CryptoKitties
- Finans: Uniswap, Compound, Aave
- Sosyal medya: Mastodon, Steemit, Minds
- Sağlık: MedChain, HealthCare.gov, OpenHealth
- Eğitim: edX, Coursera, Khan Academy
Trust Wallet Dapps ekleme
Trust Wallet, Ethereum, Binance Smart Chain, Solana, Polygon, Avalanche, Harmony, Terra, Fantom, Cronos ve daha fazlası dahil olmak üzere birden fazla blok zincirini destekleyen popüler bir kripto para cüzdanıdır. Cüzdan, kullanıcılara merkeziyetsiz uygulamalara (DApps) erişmelerine olanak tanıyan yerleşik bir DApp tarayıcısı içerir.
Trust Wallet’ta DApp eklemek oldukça basittir. Aşağıdaki adımları izleyin:
- Trust Wallet uygulamasını açın.
- Alttaki menüden DApp‘e dokunun.
- Ekle‘ye dokunun.
- DApp’in URL’sini girin veya tarayıcıdan bir DApp’i eklemek için URL’yi tara‘ya dokunun.
- DApp’i eklemek için Ekle‘ye dokunun.
DApp eklendikten sonra, DApp sekmesinde listede görünecektir. DApp’i açmak için üzerine dokunun.
DApp’leri eklerken dikkat edilmesi gerekenler:
- DApp’in URL’sini doğru girdiğinizden emin olun.
- DApp’i eklemeden önce, DApp’in güvenilir olduğundan emin olun.
- DApp’i kullandıktan sonra, cihazınızdan çıkış yaptığınızdan emin olun.
Trust Wallet DApp Pazaryeri
Trust Wallet, DApp’leri keşfetmek için bir pazaryeri de sunar. Pazaryeri, kullanıcıların farklı kategorilere göre DApp’leri taramasına ve filtrelemesine olanak tanır. Pazaryerinden bir DApp eklemek için aşağıdaki adımları izleyin:
- Trust Wallet uygulamasını açın.
- Alttaki menüden DApp‘e dokunun.
- Pazar yeri‘ne dokunun.
- İlgilendiğiniz DApp’e dokunun.
- Ekle‘ye dokunun.
DApp eklendikten sonra, DApp sekmesinde listede görünecektir.
Trust Wallet DApp Tarayıcısı
Trust Wallet DApp tarayıcısı, kullanıcılara merkeziyetsiz uygulamalara erişmelerine olanak tanır. Tarayıcı, Ethereum, Binance Smart Chain, Solana, Polygon, Avalanche, Harmony, Terra, Fantom, Cronos ve daha fazlası dahil olmak üzere birden fazla blok zincirini destekler.
Trust Wallet DApp tarayıcısını kullanmak için aşağıdaki adımları izleyin:
- Trust Wallet uygulamasını açın.
- Alttaki menüden DApp‘e dokunun.
- Taramak istediğiniz blok zincirini seçin.
- Tarayıcıda bir DApp’i bulun ve üzerine dokunun.
- DApp’i açmak için Aç‘a dokunun.
Yazımızın sonunda şunu belirtmekte fayda vardır: Blok zincirleri sektöründe farklı kategorilerde binlerce merkeziyetsiz uygulamalar bulunmaktadır. Ayrıca çok farklı projeler, merkeziyetsiz uygulamalar için geliştirilmektedir. Sizlere ‘Dapp nedir?’ sorusunu daha açık şekilde anlatabilmek için en popüler olan uygulamaları örnek vermiş olduk.
Bu post hakkında tartışma